“वातावरण” भन्नाले  प्राकतिक, सांस्कृतिक र सामाजिक प्रणाली, आर्थिक तथा मानवीय क्रियाकलाप, यिनका अवयवहरु तथा ती अवयवहरुको बीचको अन्तरक्रिया तथा अन्तरसम्बन्ध बुझिन्छ।

“प्रदूषण” भन्नाले फोहरमैला, रसायन, ताप, ध्वनी, विद्युतीय, विद्युत-चुम्बकीय वा रेडियोधमी विकिरणका कारण वातावरणमा प्रत्यक्ष वा अप्रत्यक्षरुपले परिवर्तन गरी वातावरणमा उल्लेखनीय ह्रास ल्याउने, क्षति पु-याउने वावातावरणको लाभदायी वा उपयोगी प्रयोजनमा हानीपु-याउने कार्य सम्झनुपर्छ।

वायुमा मानव स्वास्थ्य र वातावरणलाई नकारात्मक असर पु-याउने वस्तुहरु तोकिउको सीमा भन्दा बढि मात्रामा मिसिनु नै वायु प्रदूषण हो। वायु प्रदूषण मानवीय क्रियाकलाप र प्राकृतिक दुवै कारणले हुन सक्दछ। सवारीका साधन,  उद्योग कलकारखाना, फोहोर जलाउने कार्य,  कृषिजन्यवस्तुहरु जस्तैः पराल जलाउने कार्यहरु,  वन डढेलो,  मरुभूमीबाट हावाले उडाउने धुलो आदि वायु प्रदूषणका स्रोतहरु हुन्। 

वायु प्रदूषणका मुख्य असरहरु निम्न क्षेत्रमा देख्न सकिन्छ.

1. मानव स्वास्थयमा असरः वायु प्रदूषणका कारण बिशेषत श्वास प्रश्वास सम्बन्धी रोगहरुमा बढोत्तरी भएको पाइन्छ। विश्व स्वासथ्य संगठनका अनुसार प्रत्येक बर्ष विश्वव्यापी रुपमा करिब ७० लाख मानिसको अकालमा ज्यान जाने गरेको छ भने नेपाल प्रत्येक वर्ष करिब ४० हजार मानिसले ज्यान गुमाउने गरेका छन।
2. अर्थतन्त्रमा असरः वायु प्रदूषणका कारण कृषि उत्पादनमा ह्रास आउने , पर्यटन क्षेत्रमा ह्रास आउने जस्ता कारण अर्थतन्त्रमा समेत असर पु-याईरहेको हुन्छ।
3. समग्र पर्यावरणमा असरः वायु प्रदूषणले मानिसलाई मात्र नभई जंगली जनावरहरु , विभिन्न बोटविरूवा लगायत समग्र पर्यावरणमा नै नकारात्मक असर पु-याईरहेको हुन्छ।